Тутыр

Тутыр
Тутыр – сæйрагдæр дзуæрттæ æмæ дауджытæй иу ирон мифологийы – бирæгъты бардуаг, фосдарджытыл аудæг дзуар. Дыгурон мифологийы Тутыр иннæ дзуæртты ‘хсæн æвдыст цæуы адæмы хъуыддæгтыл зилæджы хуызы. Хæдзарон фосы æдасдзинад Тутырæй аразгæ уыдис. Уымæ гæсгæ, ирон адæм «бирæгъты Хуыцауы» зæрдæ æрфæлмæн кæнынæн алы аз дæр йæ номыл кодтой бæрæгбон. Бæрæгбоны размæ та-иу уыдысты Тутыры комдарæнтæ. Кодтой сæ карзæй, уæлдайдæр та хæхбæсты. Тутыры-иу уыдысты Стыр комдарæнты фыццаг æртæ боны, йе ’хсæв алы хæдзары дæр кодтой кусарт – сæгъ кæнæ нæл фыс, æмæ Тутырæй куырдтой, цæмæй йæ бирæгъты фосы дзугтæ æмæ рæгъæуттæм ма уадза. Кусарты дзидза æмæ-иу бæрæгбонмæ цы хæрд æмæ нозт сцæттæ кодтой, уый хъуамæ бахордтаиккой æмæ банызтаиккой бинонтæ сæхæдæг. Уыимæ гыццыл сывæллæттæн фыдызгъæл æмæ урссаг хæринаг нæ лæвæрдтой, нæ фæтчыд. Ирон зондахастмæ гæсгæ Тутырты гуырд фосмæ, стæй йæ бонты арæзт кусæнгæрзтæм æмæ æндæр дзаумæттæм (мигæнæнтæм) хæццæ кæны Хуыцауы комы тæф. Тутырты бæрæгбоны уæлдай дисссагдæр хицæндзинад уыдис уый, æмæ Тутыртæ æртæ боны æгас ирон дзыллæтæн уыдысты æмгъуыды бонтæ: уыцы бонты бынат нæ уыд нæдæр фыдракæндæн, нæдæр хæрамдзинадæн. Тутыртæ ахæм бонтæ уыдысты, æмæ туджджынтæн сæ бон уыдис иу фынгыл бадын. Нарты эпосы Тутыр – нарты хæрзгæнæг дзуар, йæ бирæгъты ахаст дæр Нартмæ у зæрдæхæлар: Нарты Сосланы бахсыстой бирæгъы æхсыры, Нарт Сæуай схъомыл ис бирæгъы æхсырæй.

Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Полезное


Смотреть что такое "Тутыр" в других словарях:

  • Тутыр — (осет. Тутыр)  в осетинской мифологии и нартском эпосе одно из главных божеств, покровитель людей, ворующих скот, хозяин волков. Его имя произошло от имени святого Теодора. Содержание 1 Мифология 2 Примечания …   Википедия

  • ТУТЫР — в осетинской мифологии властелин волков. Считалось, что Т. пастух волков; волки, услышав имя Т., которого люди призывали на помощь при встрече с ними, убегают. Т. по своему усмотрению придаёт волкам храбрость или трусость. Разгневавшись на волков …   Энциклопедия мифологии

  • ТУТЫР — Ирон мифологийы адæмы фосæн тых чи кæны, чи сæ цæгъды, ахæм тугдзых сырдты, уæлдайдæр та бирæгъты бардуаг. Бирæгъ стыр фыдбылызтæ хаста, зиæнттæ кодта фосдарæг ирон адæмæн, уымæ гæсгæ карз уыд йемæ тох, стæй дзы сæхи дæр хызтой, æгæр мæгуыр ын… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Тутыр – перевод — см. Тутыр Тутыр – одно из главных божеств в осетинской мифологии, властелин волков, покровитель людей ворующих скот; в дигорском фольклоре тутыр представлен и как ходатай перед другими божествами. От Тутыра зависела безопасность домашних животных …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Тутыр — з.б.п., ртæ (бæрæгбон) …   Орфографический словарь осетинского языка

  • СТЫР ТУТЫР — см. СТЫР ТУТЫР – перевод Мархо дарыны фыццаг бон æрцæуы Тутыры бæрæгбонмæ, ахæссы æнæхъæн къуыри. Хонынц ма йæ уалдзæджы Тутыр, Стыр Тутыр. Тутыр фыццаджы фыццагдæр у бирæгъты бардуаг. Адæмон сфæлдыстады куыд у, афтæмæй бирæгътæ канд йæ коммæ нæ… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • СТЫР ТУТЫР – перевод — см. СТЫР ТУТЫР (Большой Тутыр). Первый день Комахсана приходится на праздник Тутыра и продолжается целую неделю. Называют его еще весенним Тутыром, Большим Тутыром. Тутыр является властелином, покровителем волков. В неделю Тутыра самый суровый… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • ФÆЗЗÆДЖЫ ТУТЫР — см. ФÆЗЗÆДЖЫ ТУТЫР – перевод Тутыр ахæм ахъаззаг, ахæм ахсджиаг бардуаг у, æмæ йæм ирон адæм куывтой тынг арæх. Сæрмагондæй йæ номыл алы аз дæр кодтой дыууæ куывды – уалдзæджы æмæ Фæззæджы, Майрæмыкуадзæнæй иу фондз къуырийы куы рацыд, уæд. Уыцы… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • ФÆЗЗÆДЖЫ ТУТЫР – перевод — см. ФÆЗЗÆДЖЫ ТУТЫР Фæззæджы Тутыр (Осенний Тутыр) – одно из излюбленных осетинами божеств, которому они поклонялись очень часто. Кувд в честь Тутыра устраивали два раза в год – весной и осенью, через пять недель после Майрамыкуадзана. Этот… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • ФÆЛВÆРА — Ирон адæмон сфæлдыстады стурвосы, бæхты, фысвосы æмæ сæгъты бардуаг. Йæ фырт Дзудзумар у Хуры сиахс. Фæлвæрайы бæрæгбон иу уыд уалдзæджы кæрон. Уыцы бон уæлдай бæрæгбонхуыздæр уыдысты фыййæуттæ. Алы хæдзар дæр сын кодта бæрæгбоны хуын. Уым хъуамæ …   Словарь по этнографии и мифологии осетин


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»